Het EU Kompas: navigeren door de Europese wetgeving
In de maand september viel het op dat de stroom van nieuwe regels vanuit de Europese Unie zeer beheersbaar bleef en zelfs op één hand te tellen is. Dit is niet zo verrassend; de Europese Unie is immers net ontwaakt uit haar zomerreces. In totaal is de stand van de maand september: 3 verordeningen (exclusief commissieverordeningen) en geen richtlijnen.
De oogst aan wetgeving kan dan klein zijn, de impact ervan mag niet onderschat worden. In het onderstaande overzicht zijn de belangrijkste elementen van de wetgeving uitgelicht.
Visumvrij naar het Schengengebied reizen voor alle burgers van de Westelijke Balkan
Sinds eind 2009 zijn Serviërs, vanwege Verordening (EG) nr. 1244/2009 van de Raad vrijgesteld van visumplicht voor een kort verblijf in het Schengengebied. Hierop was echter een uitzondering gemaakt voor houders van een Servisch paspoort dat is afgegeven door het Servisch coördinatiedirectoraat (in het Servisch: Координациона управа). Dit betreft de afgifte van specifieke paspoorten aan Serviërs die in Kosovo verblijven. Sinds januari 2024 zijn houders van een Kosovaars biometrisch paspoort vrijgesteld van een visumplicht op grond van Verordening (EU) 2023/850. Hierdoor blijven de houders van een Servisch paspoort dat is afgegeven door het Servische coördinatiedirectoraat de enige burgers van de Westelijke Balkan die aan de visumplicht zijn onderworpen. Om een uniforme visumregeling in de hele regio van de Westelijke Balkan te hanteren, schaft Verordening (EU) 2024/2495 nu ook de uitzondering voor Serviërs in Kosovo af.
Herziening financiële regels voor de EU-begroting
Verordening (EU, Euratom) 2024/2509 herziet de financiële regels voor de EU-begroting. De belangrijkste reden hiervoor is de noodzaak om het Financieel Reglement in overeenstemming te brengen met het meerjarig financieel kader 2021-2027 en om één rulebook (reglement) voor de uitgaven van de EU te behouden. Tot de belangrijkste elementen van herziening van het Financieel Reglement behoren de vereenvoudiging van de processen voor financieel beheer, de verbetering van de crisisresponscapaciteit en een betere bescherming van de financiële belangen van de EU. De verordening stelt nieuwe transparantienormen vast, versterkt de auditmechanismen en verbetert het begrotingstoezicht voor de verschillende EU-instellingen en programma’s. De verordening heeft ook betrekking op openbare aanbestedingen en de verdeling van middelen, zorgt voor een robuustere financiële verantwoordingsplicht en past zich aan uitdagingen zoals inflatie, mondiale crises en veranderende politieke landschappen aan. Om de dataverzameling van begunstigden van de EU-financiering te verbeteren en hiermee in te zetten op een betere bescherming van de financiële belangen van de EU, wordt het verzamelen van deze data gestandaardiseerd en het gebruik van een integraal systeem (Archne) hiervoor verplicht gesteld. De verwachting is dat bij een verplichtstelling van dit systeem de nationale regelgeving aangepast zal moeten worden. Dit betreft dan bijvoorbeeld de Regeling Europese EZK- en LNV- subsidies (REES).
Digitale etikettering van EU-bemestingsproducten
Op grond van Verordening (EU) 2024/2516 wordt de vorm waarin meststoffen in de Europese Unie worden geëtiketteerd, aangepast aan de technologische en maatschappelijke veranderingen op het gebied van digitalisering. Digitale etiketten zijn QR-streepjescodes die de gebruiker doorverwijzen naar de relevante webpagina met de informatie van het etiket. Er wordt een vrijwillige digitale etikettering van EU-bemestingsproducten ingevoerd. Het wordt mogelijk om algemene etiketteringsvoorschriften uitsluitend in digitale vorm te verstrekken wanneer de EU-bemestingsproducten: 1) zonder verpakking worden verkocht of 2) aan marktdeelnemers worden verkocht die geen eindgebruikers van de producten zijn. Wanneer deze bemestingsproducten in verpakkingen aan eindgebruikers worden geleverd móét ook een fysiek etiket de belangrijkste informatie bevatten over, onder meer, de bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu, evenals informatie over de agronomische efficiëntie en de inhoud van het product, of informatie voor na de aankoop. Het digitale etiket moet gratis en gemakkelijk toegankelijk zijn in de hele EU, en er moeten rekening worden houden met de behoeften van kwetsbare bevolkingsgroepen. De digitale geletterdheid verschilt per sociale groep en leeftijd; fysieke etiketten blijven waar nodig dan ook bestaan. De verordening noopt in ieder geval tot wijziging van conflicterende nationale wetgeving, onder meer de regels voor de etikettering van meststoffen uit het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet en onderliggende regelgeving.