De regering diende op 7 december 2021 het wetsvoorstel tot aanpassing van de Wet markt en overheid in bij de Tweede Kamer. Het is een lang verwacht wetsvoorstel, waarvoor al op 1 september 2017 een internetconsultatie werd gestart. Wat staat in de Wet markt en overheid? Wat staat in het wetsvoorstel tot aanpassing daarvan? En wat staat daar niet in?

Per 1 januari 2022 treedt de Wet opkoopbescherming en verruiming mogelijkheden tijdelijke verhuur in werking. Gemeenteraden kunnen op grond van deze wet opkoopbescherming mogelijk maken door een vergunningplicht in te voeren voor de verhuur van een woning. Zeker 130 gemeenten overwegen om deze ‘zelfbewoningsplicht’ in te stellen bij de verkoop van bestaande woonruimten. Wat houdt deze opkoopbescherming in en waar dienen gemeenten op te letten bij de invoering van deze bescherming?

De wetgever heeft in 2013 de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten aangenomen. Nu de inwerkingtreding van een nieuw wettelijk nadeelcompensatiestelsel steeds dichterbij lijkt te komen, rijzen er vragen over de betekenis van dit nieuwe stelsel voor de inhoud van nadeelcompensatieverordeningen van decentrale overheden. 

Waterschappen behoren tot de oudste democratisch gekozen instellingen ter wereld. Sinds de middeleeuwen, en dus zelfs nog vóórdat Nederland zelf al bestond, dragen waterschappen de verantwoordelijkheid voor het waterbeheer in de lage landen. Nog steeds beschermen waterschappen het land door te zorgen dat water makkelijk kan worden afgevoerd, dat water kan worden geborgen en dat water door dijken wordt gekeerd. Waterschappen hebben een zogenoemde legger of een set leggers waarin per onderdeel van een waterstaatswerk een onderhoudsplichtige en een onderhoudsplicht wordt aangewezen. Dit blog bespreekt hoe leggers eruit zien onder de Omgevingswet.

Het maatschappelijke leven barst van de details. Hoe krijgt deze uitbundigheid plaats in wetgeving — met duidelijke normstelling maar zonder alle details te regelen of álles maatwerk te maken?

Op 25 juni 2021 heeft de minister voor Rechtsbescherming een brief geschreven aan de Eerste Kamer en Tweede Kamer waarin een concrete actielijst staat voor het versterken van de kwaliteit van beleid en wetgeving om het onderlinge vertrouwen tussen beleid, wetgeving en uitvoering te vergroten. In deze brief wordt naar meerdere rapporten verwezen die de vinger op de zere plek leggen waar de overheid op het gebied van wetgevingskwaliteit tekortschiet. Deze brief is het startpunt voor een belangrijke ontwikkeling binnen de wetgevingspraktijk.

Het Staatsblad maakte vandaag een zeldzaam besluit bekend: de vaststelling van een zelfstandige algemene maatregel van bestuur. Het gaat over de regeling van de tegemoetkoming die ouders krijgen voor door hen betaalde eigen bijdrage aan de kosten voor kinderopvang die in verband met de sluiting daarvan wegens COVID-19 niet kon worden afgenomen. Ouders zijn bij de uitbraak van de coronacrisis door het kabinet opgeroepen de betaling van de bijdrage door te zetten, ondanks de sluiting van crèches en BSO’s. De Tijdelijke tegemoetkomingsregeling KO regelt de daarvoor in het vooruitzicht gestelde tegemoetkoming. Wat maakt deze rechtsfiguur zo bijzonder?

Toelichtingen bij regelgeving hebben meerdere functies. De toelichting bij regelgeving geeft onder meer “verantwoording van het waarom van het voorstel en de voorbereidingsprocedure.” Er worden aan deze verantwoording steeds zwaardere eisen gesteld. Dat blijkt uit ontwikkelingen in de rechtspraak, onder meer de indringender exceptieve toetsing, maar ook uit de opvatting over de rol van de rechter, zoals die blijkt uit het jaarverslag van de Raad van State over 2019. Deze ontwikkelingen verlangen dat een regelgever meer op basis van verifieerbare en onderzochte feiten besluiten neemt en deze objectief kan onderbouwen. Dit blog geeft een korte inventarisatie, gericht op de motiveringsfunctie van de toelichting bij algemeen verbindende voorschriften en de eisen aan de feitelijke inhoud ervan.

Onlangs werd de Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming provincies, gemeenten, waterschappen en de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba aangenomen. Deze wet maakt het tijdelijk mogelijk voor decentrale overheden om digitaal te vergaderen en besluiten te nemen. Ook is op 24 april 2020 de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid in het Staatsblad bekendgemaakt. Daarin is onder meer geregeld dat (een deel van de) fysieke gerechtelijke zittingen digitaal kunnen plaatsvinden en dat organen van private rechtspersonen digitaal kunnen vergaderen en besluiten. Om deze en andere wetten te kunnen vaststellen is beraadslaging en besluitvorming nodig door de Tweede én Eerste Kamer, en dat gebeurt nog steeds in een fysieke vergadering.

Het algemeen bestuur van de bestuurscommissie van stadsdeel West in Amsterdam heeft de aanvragen om negen ligplaatsvergunningen voor bedrijfsvaartuigen in de Haarlemmertrekvaart afgewezen. Zeven rederijen hebben belangstelling, twee dienden aanvragen in. Deze twee aanvragen zijn geweigerd omdat het stadsdeel nog bezig is met het opzetten van de lotingssystematiek voor de ligplaatsen; de vijf andere rederijen houden de aanvraag aan. Tegen de afwijzing gaat een rederij niet in bezwaar, de andere rederij wel. Deze komt daarna in beroep tegen de beslissing op bezwaar en gaat vervolgens in hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak. Bij de Afdeling bestuursrechtspraak ligt de vraag voor of de vergunningen voor de ligplaatsen schaars zijn.

We leven in een bijzondere tijd. Voor de een staat het leven letterlijk even stil, voor de ander juist volledig op zijn kop. In deze blog zal worden ingegaan op de huidige maatregelen in Nederland, hoe de noodtoestand precies werkt en of dit nodig is voor een ‘complete lockdown’. Daarnaast wordt kort een beeld geschetst van de maatregelen in Italië en Duitsland om de maatregelen in Nederland in perspectief te kunnen zien. 

In veel Europese landen waar het coronavirus zich verspreidt zijn de actuele verhoudingen tussen staat en samenleving en de relaties tussen burgers of bedrijven onderling, radicaal anders geworden dan in ons liberale democratische ordemodel gebruikelijk is. Zijn het buitengewone maatregelen die vervallen als de buitengewone omstandigheden die ze strikt noodzakelijk maakten niet meer bestaan? Of zijn het maatregelen die een nieuwe maar zodanig consistente gedragslijn gaan vormen, dat ze de facto het nieuwe normaal gaan worden? Met andere woorden: blijft buitengewoon wel buitengewoon? 

Het corona-virus brengt beperkingen mee die invloed hebben op het houden van vergaderingen. De oproep is om in het belang van de volksgezondheid niet bij elkaar te komen, tenzij dit strikt noodzakelijk is met het oog op de besluitvorming, en met inachtneming van de richtlijnen van het RIVM. Gemeenten, provincies en waterschappen houden zich hieraan en schrappen zoveel mogelijk die vergaderingen waarbij leden fysiek aanwezig zijn. Voor de colleges van B&W, gedeputeerde staten en dagelijks besturen van waterschappen bestaan voldoende mogelijkheden dit op te vangen, zoals digitale beraadslaging en stemming en het gebruik van bestaande mogelijkheden voor mandaat.

Met de Omgevingswet komt een einde aan de fragmentatie van de decentrale regelgeving over de fysieke leefomgeving over verordeningen die soms autonoom zijn, soms in medebewind zijn vastgesteld en soms eigenlijk helemaal geen verordeningen zijn maar daarop lijkende specifieke rechtsfiguren zoals het bestemmingsplan en daaraan verwante instrumenten. Dit blog bespreekt het nieuwe landschap onder de Omgevingswet voor het decentraal omgevingsrecht.

De Raad van State bracht vandaag haar jaarverslag uit over 2018. In de algemene beschouwingen gaat de Raad in op ontwikkelingen in wetgeving: het proces van wetten vaststellen en de inhoudelijke normstelling. Hier volgt een samenvatting van de beschouwingen van de Raad van State.

In opdracht van de VNG heeft Wetgevingswerken samen met Interra een juridische voorbeeldstructuur gemaakt voor de regels van het omgevingsplan, dat opstellers van een omgevingsplan kan inspireren en dat kan helpen bij het ontwikkelen van omgevingsplannen onder de Omgevingswet.

Het Rijksinpassingsplan Windpark Zeewolde (RIP) levert geen schaarse publieke rechten op, waarop het beginsel van gelijke kansen moet worden toegepast. Dat sprak de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vandaag uit.

Nu in de rechtspraak duidelijk is dat schaarse vergunningen voor economische activiteiten niet voor onbepaalde tijd mogen worden verleend, worstelen bestuursorganen met de vraag welke duur een schaarse vergunning dan wel moet hebben. De Dienstenrichtlijn en ook de handreiking schaarse vergunningen die in opdracht van de VNG is opgesteld, bieden hiervoor enige aanknopingspunten maar de keuzes zullen steeds per vergunningstelsel, afhankelijk van de aard van de activiteit, gemaakt moeten worden. Dus hoe kom je als bestuur aan de juiste informatie voor het bepalen van de geldigheidsduur en andere relevante factoren van het verdelingsbeleid?

De handreiking schaarse vergunningen is deze week door de VNG gepubliceerd. Wetgevingswerken schreef de handreiking in opdracht van de VNG.